Hackathons zijn leuk, maar er komen onvoldoende proposities uit met impact. Niet gek, want van creativiteit een wedstrijd maken, maakt mensen minder creatief. En een idee met impact heeft ook een businessmodel nodig. Ik stel voor om zorginnovatie niet te beperken tot hackathons, en een gezonde focus aan te brengen op duurzaam verdienmodel.
Het stikt in Nederland van de hackathons. Ook in de zorg, de sector waarin ik als Product Owner waarde probeer te maximaliseren. Ik weet uit ervaring hoe leuk het kan zijn om in een paar dagen een idee te zien groeien. Door samen te werken, door te schetsen en te testen, en hoe spannend de pitchpresentatie is.
Ondanks de energie die zo’n hackathon kan losmaken, ken ik weinig levensvatbare proposities die daar geboren zijn. Ik vroeg me al langer af waar dat door kwam. Onze vrienden van Strategyzer legden de vinger onlangs op de zere plek. Wat blijkt uit wetenschappelijk onderzoek? Als je van creativiteit een wedstrijd maakt, worden mensen minder creatief. En - dichter bij de expertise van propositiebouwers - een winnend idee tijdens een hackathon is nog geen winnend bedrijf.
De wedstrijdspanning verlaagt de creativiteit
Waarom worden mensen minder creatief tijdens een ideeënwedstrijd? Hoe meer ideeën je te zien krijgt van anderen, des te meer je gericht raakt op de beperkingen die je meent te zien. Daardoor leg je ook in je eigen creatieve proces de focus op wat er niet kan, in plaats van wat er wel mogelijk is.
Ook de volgorde waarin ideeën gepresenteerd worden maakt uit. Als je tijdens een creatieve competitie als eerste een idee van mindere kwaliteit te zien krijgt, neemt de kwaliteit van alle volgende ideeën af. De valse start inspireert dus niet om te excelleren, maar haalt het niveau van het totaal naar beneden.
Binnen de context van een hackathon zijn hier oplossingen voor te bedenken. Bijvoorbeeld door de nadruk te verschuiven van het competitieve aspect naar het creatieve proces zelf. En door te cureren: niet alles een gelijke kans geven, maar met alle deelnemers voortbouwen op een selectie van ideeën met potentie.
Leuk verzonnen is nog niet levensvatbaar
Stel dat er tijdens een hackathon een echt goed idee ontstaat voor zorginnovatie, dan geeft dat natuurlijk een kick. Het bevestigt het gevoel dat er in de zorg nog zoveel te verbeteren is. Dat we pas net begonnen zijn te profiteren van alle mogelijkheden die het digitale tijdperk biedt. Het maakt zichtbaar hoe anders de zorg zou aanvoelen als we werkelijk de behoeften van de patiënt voorop zouden stellen.
Hoe goed zo’n idee ook voelt; ik zie het doorzettingsvermogen na een hackathon snel afnemen. Niet vreemd, volgens Strategyzer, want een goed idee is de helft van het verhaal. Een goed idee gaat pas waarde opleveren als het levensvatbaar wordt gemaakt. Daarvoor moet je op zoek naar een winstgevend en schaalbaar businessmodel. Bewijs zoeken in de echte wereld. Dat kost tijd. Veel praten met potentiële klanten. Veel praten met patiënten. Veel vallen en opstaan. Tijdens de hackathons ontbreekt het aan die tijd en aan toegang tot gesprekspartners.
Impact-ambitie? Verdienmodel voorop
Buiten de bubbel van de hackathon staan veel enthousiastelingen snel weer met beide beentjes op de grond. Een levensvatbare propositie maken in de Nederlandse gezondheidszorg is heel moeilijk. We hebben een complex stelsel dat nog middenin de transitie zit van schade naar preventie, dat de patiënt wel centraal wil stellen maar nog niet goed weet hoe, en waarin een financiële spagaat zit tussen ziekenfonds en vrije markt.
Ik stel voor om creatieve ideeën over de toekomst van de gezondheidszorg niet te beperken tot hackathons. Hoe leuk ook; ze zijn te kort om de dilemma’s van de Nederlandse zorg te doorbreken. Ik stel ook voor om bij de beoordeling van zorginnovatie, de levensvatbaarheid centraal te stellen. Een goed idee zonder verdienmodel krijgt de ‘sympathy vote’, maar zal op langere termijn geen merkbare impact maken.
En naar die impact zijn we nou juist met z’n allen zo hard op zoek. Want met oplopende personeelstekorten, een dubbele vergrijzing, hoge administratieve lasten, achterblijvende focus op preventie, en beperkte toepassing van digitale mogelijkheden, groeit de zorgkloof.