Verslag van een VoiceLunch-verkenning
Vorige week sprak Bert Gulikers tijdens de wekelijkse Voice Lunch - het online netwerkevenement over kansen met spraaktechnologie. Hij deelde lessen uit een pilotproject in Limburg met spraakgestuurd registreren in het verpleeghuis.
Bert implementeert ICT in de zorg en is daar goed voor geëquipeerd: ooit opgeleid tot verpleegkundige en jarenlang actief geweest als SAP-implementator. Een verandermanager met hart voor de zorg die techniek en mens kan koppelen. Bert vertelde tijdens de VoiceLunch met smaak over een exploratief project bij meerdere vooruitstrevende Limburgse verpleeghuisinstellingen. Hun visie: de vraag is niet of spraakgestuurde zorg er komt, maar wanneer. Begin 2019 ontstond er - vanuit door VWS beschikbare transitiegelden - ruimte om praktijkonderzoek te doen naar de voordelen van een spraakgestuurd elektronisch cliëntendossier. Te beginnen met spraakgestuurd rapporteren door zorgverleners.
Doelstellingen concretiseren
Het pilotproject met spraakgestuurd registreren had meerdere doelen:
De registratietijd verkorten (en de vrijgekomen tijd besteden aan de cliënt)
De registratie verbeteren door directe verwerking (geen kwijtgeraakte briefjes meer of informatie uit het hoofd)
Het imago van verpleeghuiszorg oppoetsen om jongeren aan te trekken.
Om draagvlak te creëren voor een nieuw initiatief, helpt het om doelen te kunnen kwantificeren. Dat viel in dit geval nog niet mee. Hoeveel korter de registratietijd kon worden dankzij spraak was bijvoorbeeld een taaie om te berekenen. Omdat registreren deels op papier gebeurt, omdat de begin- of eindtijd niet altijd in het systeem worden vastgelegd, en omdat iedere zorgverlener anders praat. Bert schat in dat een goed ingewerkte persoon via spraak ongeveer 500 karakters per minuut kan halen. In theorie zou dat de registratietijd kunnen halveren ten opzichte van registreren met toetsenbord en muis.
Leveranciers koppelen
Het project kon qua techniek pas van start als leveranciers van spraaktechnologie en leveranciers van software voor elektronische cliëntendossiers (ECD) gingen samenwerken. Eerst is onderzoek gedaan naar de markt van leveranciers van spraaksoftware. Eén gekozen partij levert spraak bovenop EPD’s in ziekenhuizen en kon die expertise vertalen naar verpleeghuiszorg. Een andere geselecteerde partij ondertitelt live de raadsvergaderingen van gemeentes, waaronder Amsterdam.
Ingewikkelder was het om de ECD-leveranciers van de verpleeghuizen in de meewerkstand te krijgen. Opmerkelijk genoeg bleek tijdens de verkenning dat geen van hen spraak op hun eigen product roadmap had gezet. Dat lijkt vooral een gebrek aan geloof in de toekomst van spraak als meest laagdrempelige interface. De technische complexiteit van het integreren van spraak in hun applicatie wilden sommige leveranciers pas overwegen als voldoende klanten er expliciet om vragen.
Implementatie-uitdagingen
Toen ECD-leveranciers en spraaktechnologiebedrijven de koppen bij elkaar hadden gestoken en elk van de deelnemende zorginstellingen een afgevaardigde naar voren had geschoven, kon de pilot ook qua proces verder uitgedacht worden. Dat was zeker geen kwestie van ‘plug & play’:
Met spraak rapporteren is een heel ander proces dan van tevoren bedenken wat je wil rapporteren.
Ook de omstandigheden zijn heel anders. Collega’s kunnen ineens horen wat je vertelt, waar ze dat normaal gesproken niet mee kunnen lezen.
Je moet een omgeving opzoeken met zo min mogelijk achtergrondgeluiden.
Je moet bereid zijn de software extra bij te trainen op Nederlanders met een Limburgs accent.
Een bibliotheek met woorden vanuit een andere branche is niet meteen met 100% kwaliteit te hergebruiken in het verpleeghuis.
Spraak is een persoonsgegeven, waardoor er van alles geregeld moet worden om te voldoen aan Europese privacywetgeving.
Een goede wifi-dekking met voldoende capaciteit is erg belangrijk.
Met andere woorden: er kwam nogal wat bij kijken. Corona heeft uiteraard ook in dit project gezorgd voor de nodige problemen en vertraging. En waar de voorlopers (de afgevaardigden) er wel zin in hadden, bleek het in sommige teams waar ze deel van uitmaakten te ontbreken aan doorzettingsvermogen.
Business case rond?
Er is pas bij één instelling geëvalueerd en deze is enthousiast om spraakgestuurd registreren intern verder op te schalen. Deze vervolgstap is er nog niet doorheen. Dat heeft vooral met technische beperkingen te maken omdat er nog geen toekomstvaste oplossing beschikbaar is. Daarnaast moet je bepalen hoe je het efficiencyvoordeel precies naar de cliënt vertaalt. En of de kosten om spraak toe te voegen aan een ECD hiertegen opwegen. Wat is dan nog het draagvlak? Voordat de opschaling er gaat komen zal dan ook eerst bekeken worden of de tarieven bij volledige uitrol geen bottleneck gaan vormen.
Of er een bekostiging gevonden kan worden zonder transitiegelden is ook nog een verkenning waard. Daarbij hoort voor mij ook de vraag of intramurale zorg de beste use case is voor spraaktoepassingen. Spoedzorg lijkt voor de hand liggender. Ik woonde recent een zorghackathon bij waar een pitch werd gehouden voor ambulancepersoneel dat onderweg achter het stuur kon vertellen wie er achterin lag, in plaats van de ziekenwagen stil te moeten zetten om dat moeten op te schrijven of intypen. Zo’n context spreekt op bestuurlijk niveau meer tot de verbeelding. Tegelijkertijd is dat project bij een pitch gebleven en zijn er intramuraal in Limburg juist wel meters gemaakt.
Kijkje in de keuken
Met dank aan Maarten Lens-Fitzgerald voor het organiseren van de VoiceLunch en Bert Gulikers voor de presentatie. Ook een VoiceLunch bijwonen? Abonneer je op Maartens nieuwsbrief. Wie weet spreek ik je daar!