MERLINQ realiseert digitaal gedreven vernieuwing door een mensgerichte blik op technologie te combineren met bedrijfsstrategie. Wij kennen mensen en organisaties in de regio Utrecht die met zorgvuldig toegepaste technologie het verschil willen maken in het leven van mensen. In de reeks 'Utrechtse digibeteraars' introduceren wij spelers uit het Utrechtse ecosysteem die aandacht verdienen. Deze keer: Ontola.io.
Marleen Stikker van de Waag bepleit met verve dat het internet stuk is. Inbreuk op privacy, handel in privé-informatie, profileren van gebruikers, de fabeltjesfuik. Gelukkig is het nog te repareren. De uitvinder van het wereldwijde web (Tim Berners-Lee) is bijvoorbeeld bezig met Solid - een nieuwe versie van zijn eigen bedenksel: een decentraal internet waarin openheid en vertrouwen ingebakken zijn in de infrastructuur. Met als belangrijkste doelen:
Het creëren van een eerlijk speelveld met minder monopolies door het scheiden van diensten en data.
Ruimte om een businessmodel te bouwen rond beschermen van data in plaats van misbruik ervan.
Het incorporeren van wederzijds vertrouwen in het systeem zelf, ingebakken in de infrastructuur.
Persoonlijke ‘data pods’ als vertrekpunt voor data delen
Op een decentraal internet kan ieder mens profiteren van zijn eigen data door te kiezen uit - al dan niet betaalde - digitale diensten. Data pods zijn de voeding. Ieder mens kiest zelf welke data hij wil opslaan in een of meer van zulke pods. Een data pod is opslagruimte op een server met extreem fijnmazige toegangsrechten, zodat iedereen precies kan bepalen welke mensen of apps hij vertrouwt met welke subset van zijn opgeslagen data. Een gebruiker geeft expliciet toestemming om privé-data of content te delen. De toestemming wordt verleend per transactie en kan op elk moment weer ingetrokken worden.
Ik was blij verrast om te ontdekken dat er vanuit Utrecht meegebouwd wordt aan Solid.
Linked data voor gestandaardiseerde burgerparticipatie
Joep Meindertsma is oprichter en CEO van Argu.co, een digitaal platform voor burgerparticipatie. Met Argu kunnen bijvoorbeeld gemeentes online inspraak door burgers organiseren of aan interactieve beleidsvorming doen. Argu is succesvol en wordt op dit moment doorontwikkeld tot een schaalbaar software-as-a-service product. In Scaling Lean-termen zijn ze ‘Product/Market Fit’ voorbij en op weg naar ‘Scale’. Bekendste concurrent is het Belgische CitizenLab.
Tijdens de ontwikkeling van Argu kwam Joep tot het inzicht dat standaardisatie de sleutel is om e-participatie op schaal te kunnen faciliteren. Het team koos ervoor om linked data te kiezen voor deze standaardisatie en nam het radicale besluit om de volledige stack vervangen. Een flinke investering met als resultaat een herbruikbare applicatie die beschreven is in de applicatie zelf. Elk onderdeeltje is een benaderbare URL.
Bouwen aan de basis met Berners-Lee
Het team werd zo enthousiast van het re-engineeren van Argu in de linked data stack, dat ze besloten de opgedane expertise te vertalen in aparte dienstverlening naast te zetten. Zo is ontola.io ontstaan als zustermerk van Argu.co. Ontola staat voor ‘ontological applications’. Vanuit ontola.io raakte Joep in gesprek met Tim Berners-Lee.
Ontola bouwde voor en met Solid onder meer een nieuwe versie van een proeftuin waarmee developers ook meteen apps kunnen bouwen. Joep en zijn team ontwikkelden in de samenwerking met Berners-Lee hun eigen visie op Solid. Ontola is ervan overtuigd dat een consumentvriendelijk decentraal internet begint met de adoptie door developers.
Adoptie door developers versnellen
Ontola werkt op dit moment aan verschillende projecten die ervoor moeten zorgen dat meer developers met plezier aan de slag gaan met Solid:
Een soort ‘starters kit’ voor developers om met Solid aan de slag te gaan.
De kit moet het werken met RDF prettiger maken voor developers die JSON of XML gewend zijn.
Authenticatie met WebID moet net zo vertrouwd worden voor een developer als OAuth.
En de developer krijgt hulp bij een beter, meer granulair, autorisatiemodel. Dat is nodig om gepersonaliseerde applicaties te kunnen bouwen met Solid.
Een uitbreiding op Solid die het mogelijk maakt om betalingen te integreren. Want een gebruiker wil data vanuit zijn persoonlijke data pod kunnen verhandelen. Vanuit het idee dat zijn data iets waard is. Bijvoorbeeld een stukje code, een muziekstuk of een coördinatenset.
Functionaliteit die Solid doorzoekbaar moet maken. Zodat je als consument bijvoorbeeld iets in jouw eigen data pod kunt terugvinden met een simpele text search.
Tegelijkertijd zet Joep niet al zijn kaarten in op Solid. Hij gelooft dat mensen grip krijgen op hun data als er ingezet wordt op een hoge mate van standaardisatie en slimme overeenstemming over het gebruik, op een manier die laagdrempelig is voor developers en pragmatisch waar nodig. In zijn vrije tijd bouwt Joep daarom aan ‘atomic data’: een soort parallelle Solid waarin uitwisselbaarheid van data en gemak voor developers centraal staat.
Meerwaarde bieden bovenop consumentendiensten
Solid is volgens Joep een stap in de goede richting, maar voor een deel is Solid wellicht te rigide in een aantal uitgangspunten om voldoende tractie te krijgen. Iedere wereldburger die zijn eigen data pod thuis moet hosten is bijvoorbeeld niet werkbaar. Koppel je de data pod aan een bestaand platform of een dienst, dan wordt een Solid-stempel een meerwaarde bovenop die dienst. Joep kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat elke Argu-gebruiker achter de schermen een eigen data pod krijgt, die de gebruiker op termijn ook voor andere dingen dan burgerparticipatie kan inzetten.
MERLINQ is onder meer actief in zorg en welzijn. Joep en ik fantaseren over een uitbreiding op het Medmij-stelsel en de bijbehorende persoonlijke gezondheidsomgevingen (PGO’s). Dit - op zich waardevolle - standaardisatie-initiatief draait nu nog om data-uitwisseling tussen zorgverleners. Hoe mooi zou het zijn als ik de metingen uit mijn Apple Watch kan toevoegen als bron bij de cardioloog? Of mijn PREM-/PROM-vragenlijst in machine-leesbaar formaat kan delen en de uitkomst kan opslaan in mijn eigen ‘gezondheidspod’? Misschien kan er wel een Medmij-pod komen met bijvoorbeeld een ingebakken open variant van de Apple Research Kit?
Hiervoor is bijna standaardisatie op de standaardisatie nodig. Want het is fijn als alle hartslagmetingen kunnen stromen tussen welk systeem dan ook, maar eigenlijk wil ik die hartslag combineren met insulinewaarden die - hoewel op zich ook gestandaardiseerd - een andere wereld zijn. Hoe ziet een standaard eruit die hartslag en insuline bij elkaar brengt? En hoe zou het werken als onderzoekers mij een programma’tje kunnen geven waarmee ze kunnen ophalen hoeveel stappen ik heb gezet, waarbij ik verder volledig anoniem blijf? Dat zijn vraagstukken waar Ontola bij de overheid voor lobbyt.
De decentrale wereld heeft ontwerpers nodig
Argu en Ontola willen laten zien dat het internet beter kan door er letterlijk aan te bouwen. Joep is happy met de expertise van het jonge team: fijn als het gaat om abstracte technische uitdagingen. Joep en zijn mensen discussiëren veel over de toekomst van internet en democratie. Waar steeds meer behoefte aan ontstaat is design expertise. Mensen die het uitgangspunt van de gebruiker snappen. Ontola is een samenwerking begonnen met het - ook Utrechtse - ontwerpbureau Jager & Prooi om schetsen te maken van een Solid Pod.
MERLINQ en Ontola.io trekken graag samen op om projecten te ontwikkelen waarin mensgericht ontwerp, technische verkenning en business-expertise leiden tot waardevolle innovaties die het verschil maken in het leven van mensen. Met de belofte van een decentraal internet als lonkend perspectief.